Niech Cię nie zmyli jego fikuśny wygląd i niechlubna etykietka „warzywa dla hipsterów”. Za tymi pomarszczonymi liśćmi kryje się smak, a jego właściwości sprawiają, że plasuje się w czołówce najzdrowszych produktów spożywczych na świecie. Jarmuż był znany już w starożytnym Rzymie i Grecji, gdzie doceniano nie tylko jego właściwości smakowe i zdrowotne, ale także niezwykły wygląd; uprawiany był także jako roślina ozdobna. Od stuleci znany jest w Ameryce Północnej i części Azji. Do Polski trafił w XIV wieku. Wprawdzie jego sława przycichła na wiele lat, ale ostatnio powrócił w wielkim stylu.
Jarmuż – co to takiego?
Jarmuż to kapusta, a nie, jak myśli wielu, odmiana sałaty. Jest rośliną dwuletnią, której liście mogą rozrastać się nawet do 1 metra. Fantastycznie sprawdza się w naszym klimacie, gdyż toleruje temperatury do -15°C. Przymrozki wręcz mu służą, gdyż pozbawiają go charakterystycznej goryczki. Jarmuż można zbierać wiosną, latem, a nawet w okresie jesienno-zimowym.
Przechowywanie
Nie jest rośliną zbyt trwałą i nie nadaje się do długiego przechowywania. Po wyjęciu z ziemi powinien być jak najszybciej zjedzony. Jeśli przechowujemy go w bardzo określonych warunkach (w temperaturze 0°C i wilgotności 90-95%), pozostaje zdatny do spożycia zaledwie przez 4 tygodnie.
Składniki odżywcze
Ta zielona roślina ze względu na ogromną ilość składników odżywczych, znajduje się na szczycie listy ANDI. Zawartość witamin, minerałów i związków organicznych, które wspierają nasze zdrowie, jest imponująca. Stanowi doskonałe źródło przeciwutleniaczy, wśród których największe znaczenie mają:
- karotenoidy – ich kolor (zazwyczaj żółty, czerwony lub pomarańczowy) maskowany jest przez obecność chlorofilu. Wśród nich dominuje beta-karoten i luteina, które zapobiegają rozwojowi nowotworów oraz chorób układu krążenia.
- Chlorofil – działa oczyszczająco, odkwasza organizm, powstrzymuje namnażanie bakterii, grzybów i wolnych rodników.
- Flawonole – mają działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające, chronią m.in. przed rakiem trzustki.
- Sulforafan – ma bardzo silne działanie przeciwnowotworowe, chroni m.in. przed rakiem prostaty, płuc i jelita grubego.
Jarmuż wśród roślin kapustnych zawiera też najwięcej witamin i składników mineralnych. Znajdziemy w nim: witaminę C, tiaminę (B1), ryboflawinę (B2), niacynę (B3), kwas foliowy oraz witaminy A, B6, E i K. Minerały to przede wszystkim potas, żelazo i wapń, a także fosfor, magnez, sód i cynk. Zawiera również kwas alfa-linolowy (ALA), który obniża poziom cholesterolu, zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń krążenia, a także wpływa na rozwój i wzrost mózgu.
Wpływ na organizm
Tak bogaty zestaw prozdrowotnych składników nie zdarza się często. Jego sława ma więc bardzo solidne podstawy. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że jarmuż ma dobroczynny wpływ na cały organizm człowieka. Warto jednak podkreślić, że przede wszystkim wspomaga układ sercowo-naczyniowy, chroni przed nadciśnieniem i miażdżycą, zapewnia prawidłową krzepliwość krwi. Poza tym wpływa na prawidłową pracę nerek. Dzięki działaniu antyoksydantów unieszkodliwia wolne rodniki, a więc opóźnia procesy starzenia i działa przeciwnowotworowo.
Warto mieć na uwadze spożywając jarmuż !!!
Jarmuż może obniżać stężenie jodu w organizmie, co może prowadzić do przerostu tarczycy.
Zawiera również szczawiany, które mogą odkładać się w drogach moczowych i nerkach ( co stanowi bezpośrednią przyczynę kamicy nerkowej). Jarmuż lubi niską temperaturę, dlatego należy przechowywać go w lodówce. Im dłużej go przechowujemy, tym więcej ubywa mu składników odżywczych.
Jak spożywać jarmuż?
Najlepiej jeść jarmuż na surowo, wówczas zachowuje najwięcej witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Jeśli poddajemy go obróbce termicznej, to nie dłużej niż 4 minuty. To optymalny czas, który pozwoli zachować jak najwięcej dobroczynnych właściwości.
Jarmuż stanowi doskonały składnik wszelkich sałatek, koktajli, dań jednogarnkowych i sosów. Pieczone chipsy z jarmużu to pyszna, zdrowa i niezwykle chrupiąca przekąska.
